Nöbetçi Eczaneler
Bilim insanları, Dünya’nın dönüş suratının artmasıyla birlikte 9 Temmuz çarşamba gününün “hayatınızdaki en kısa gün” olabileceği konusunda uyardı.
Son araştırmalarla birlikte 9 Temmuz, 22 Temmuz ve 5 Ağustos tarihlerinde, günlerin olağandan 1.3 ila 1.51 milisaniye daha kısa süreceği tespit edildi.
DÜNYA ARTIK DAHA SÜRATLİ DÖNÜYOR
Bu durum, son yıllarda Dünya’nın dönüş suratının artmasından kaynaklanıyor. Bilim insanları, 2020 ve 2022 yıllarında bu olguyu atom saatleriyle gözlemledi.
Atom saatleri, atomların titreşimlerini ölçerek vakti son derece hassas biçimde takip eden aygıtlardır.
BU SURATIN NEDENİ NE?
Dünya’nın neden hızlandığı hala kesin olarak bilinmese de; atmosferdeki değişiklikler, buzulların erimesi, Dünya’nın çekirdeğindeki hareketlilik ve manyetik alanın zayıflaması üzere etkenlerin bu sürece katkıda bulunabileceği düşünülüyor.
Normalde Dünya, bir tam dönüşünü 24 saatte – yani tam olarak 86 bin 400 saniyede – tamamlar. Buna “güneş günü” denir.
BİR EVVELKİ EN KISA GÜN 2024 YILINDAYDI
Bugüne kadar kaydedilen en kısa gün, 5 Temmuz 2024’tü. O gün Dünya, olağandan 1.66 milisaniye daha süratli dönmüştü.
Bu çeşitten milisaniyelik farklar değersiz üzere görünse de, araştırmalar bunun uydu sistemlerinden GPS doğruluğuna kadar pek çok teknolojiyi etkileyebileceğini gösteriyor. Vakit ölçümünün kendisi bile bundan etkilenebilir.
Gerçekte Dünya’nın dönüşü hiçbir vakit kusursuz değildir; vakit zaman birkaç milisaniye hızlanır ya da yavaşlar.
1970’LERDE ÖLÇÜLMEYE BAŞLADI
Ancak bilim insanları bu küçük değişimleri hassas biçimde kaydetmeye fakat 1970’lerde başladı.
Londra Üniversitesi’nden astrofizikçi Graham Jones, Dünya’nın dönüş suratına dair en yeni kestirimleri ABD Deniz Gözlemevi ve milletlerarası Dünya dönüş hizmetlerinin datalarıyla oluşturdu.
Bu datalarla “Gün Uzunluğu (Length of Day – LOD)” ismi verilen, Dünya’nın bir dönüşünü tamamlama mühleti milisaniye hassasiyetinde ölçülüyor.
KÜÇÜK FARKLAR BİLE ÖNEMLİ
Bu kadar küçük farklar bile kıymetli. GPS, cep telefonu ağları ve finans sistemleri, saliselik doğruluklara dayanıyor. Bu cins bir sapma teknik aksaklıklara yol açabilir.
Dünya, 2020’ye kadar aslında yavaşlamaktaydı. Bunun nedeni, Ay’ın kütleçekim tesirinin gezegenimizi yavaşlatmasıydı. Bu tesirle birlikte gün uzunluğu vakitle 24 saate kadar çıktı.
“NEGATİF ARTIK SANİYE”
Dünya, şu anda vakti Eşgüdümlü Üniversal Vakit (UTC) sistemiyle tutuyor. Vakit zaman, bu sistem Dünya’nın dönüşündeki küçük sapmaları telafi etmek için “artık saniye” ekliyor.
Ancak şayet Dünya bu süratle dönmeye devam ederse, bu sefer tarihte birinci sefer bir saniye çıkarılması – yani “negatif artık saniye” – gündeme gelebilir. Bu, daha evvel hiç yaşanmadı.