Nöbetçi Eczaneler
Kütahyalı ressam Ahmet Yakupoğlu’nun ünlü yağlı boya tablosundan, medreseye ilişkin kemerli bir kısmın 1980’li yıllara kadar ayakta kaldığı anlaşılırken, günümüzde ise neredeyse büsbütün yok olmuş durumda.
Konuya ait açıklamalarda bulunan Arkeolog Metin Türktüzün, Balabaniye Medresesi’nin “korunması gerekli anıtsal yapı” kapsamında tescilli olmasına karşın, sırf kağıt üzerinde müdafaa altına alındığını belirtti.
Medresenin tarihine ışık tutan bilgiler ise epeyce dikkat cazip olduğunu kaydeden Türktüzün, Balaban Paşa tarafından yaptırıldığı düşünülen medresenin, Hamza Güner’in 1964 tarihli Kütahya Mescitleri isimli yapıtında 1876 yılında Halvetî Tekkesi’ne dönüştürüldüğünün belirtildiğini aktardı.
Ayrıca bu dönüşümle ilgili bir kitabeye Kütahya Müzesi’nde rastlanıyor. Medreseye dair vakıf gelirleri ise II. Yakub Bey devrine ilişkin vakıf defterlerinde yer alıyor. Bu da yapının en az 1411 yılından evvel var olduğunu ortaya koyuyor.
Tarihçi Hasret Camköz ise medresenin tek katlı, kubbeli, avlulu ve eyvanlı bir yapıya sahip olduğunu ve devrinin en büyük medreselerinden biri olduğunu tabir etti.
Camköz, 1936 yılında çıkarılan ve vakıf mallarının satışına imkân tanıyan 2950 sayılı yasa gereği Hüseyin Balaban isimli bir bireye satılmasıyla birlikte, yapının yıkılmaya başladığını, bugün ise geriye yalnızca birkaç duvar taşı ve hazirenin yanına yapılan çeşmeye devşirme gereci olan ve yalak olarak kullanılan, (M.S. 2.3. yüzyıl Roma devrine ilişkin Kotaeion-Kütahya-lu bir vatandaşa ait) lahit mezar taşının ulaşabildiğini anlattı.
Camköz, Balabaniye Medresesi’nin Kütahya’nın ilmi geçmişinde kıymetli bir yere sahip olduğunu, fakat günümüzde kentsel dönüşüm ve çağdaşlaşma süreçlerinin bu çeşit tarihi yapılarda önemli tahribata yol açtığını vurguladı.