İstanbul’da düzenlenen Balkan Barış Platformu’nun birinci toplantısı gerçekleştirildi. Toplantıya Bosna-Hersek, Karadağ, Kosova, Kuzey Makedonya ve Sırbistan dışişleri bakanları seviyesinde, Arnavutluk ise dışişleri bakan yardımcısı düzeyinde katıldı. Gayriresmi istişare formatında yapılan toplantıda, ulaştırma koridorları, güç ve haberleşme başta olmak üzere çeşitli alanlardaki iş birliği imkanları ele alındı. Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, toplantıda Sırbistan Dışişleri Bakanı Marko Curiç, Bosna-Hersek Dışişleri Bakanı Elmedin Konakoviç, Karadağ Başbakan Yardımcısı ve Dışişleri Bakanı Ervin İbrahimoviç ile Kuzey Makedonya Dışişleri ve Dış Ticaret Bakanı Timco Mucunski ile ikili görüşmeler gerçekleştirdi. Görüşmelerde hem ikili ilgiler hem de bölgesel gelişmeler ele alındı.
Toplantının akabinde açıklamalarda bulunan Dışişleri Bakanı Hakan Fidan Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın talimatıyla hayata geçirilen bu platformun kıymetine değinerek bölge ülkeleriyle iş birliğine dikkat çekti. Bakan Fidan, “Balkan Barış Platformu’nun birinci toplantısına İstanbul’da konut sahipliği yaptık. Bu toplantının yapılması talimatını Sayın Cumhurbaşkanımız vermişlerdi. Diğer ülkelerin önderleri de bu hususa ilgi beyan ettiler. Böylece Bosna-Hersek, Karadağ, Kuzey Makedonya, Sırbistan, Arnavutluk ve Kosova’dan iştirakçilerle bir ortaya geldik. Kıymetli konuklarımıza ve heyetlerine katkıları için en içten teşekkürlerimi başlangıçta sunmak istiyorum” diye konuştu.
“BALKANLAR’IN İSTİKRARI, AVRUPA VE BÖLGE İÇİN BÜYÜK EHEMMİYET TAŞIMAKTADIR”
Bakan Fidan, Balkanlar’ın tarihî ve stratejik değerine vurgu yaparak, “Balkanlar; Avrupa, Orta Doğu, Akdeniz ve Karadeniz havzaları ortasında stratejik bir kavşak noktasıdır. Tarih boyunca siyasi, ekonomik ve güvenlik istikrarlarının merkezinde yer almıştır. Bugün de tıpkı derecede ehemmiyetini korumaktadır. Balkanlar’ın istikrarı, başta Avrupa olmak üzere bölgelerin huzuru ve güvenliği için büyük değer taşımaktadır. Bu coğrafya Türkiye için sadece stratejik değil, birebir vakitte kültürel ve beşeri bağlarla iç içe geçmiş bir öncelik alanıdır. Bu bağların da katkısıyla bölgenin iç ritmini ve gerçekliğini yakından hissedebilen bir ülkeyiz” tabirlerini kullandı.
“PLATFORM, BÖLGESEL SAHİPLENME ANLAYIŞININ PARÇASI”
Fidan, toplantının bölge ülkeleri ortasındaki diyalog ve iş birliğini kalıcı kılmayı hedeflediğini belirterek, “Bölge ülkeleriyle ikili iş birliğimiz çok boyutlu halde gelişmeye devam ediyor. Karşılıklı üst seviye temaslarla iş birliğimiz, yeni alanlara giderek her gün taşınıyor. Balkanlar’da istikrarın, öncelikle bölge ülkeleri arasındaki iş birliği ve diyaloğun daha da güçlendirilmesiyle kalıcı hale geleceğine inanıyoruz. Bu yaklaşımımızın temelinde bölgesel sahiplenme unsuru bulunmakta. Bugün birinci toplantısını gerçekleştirdiğimiz Balkan Barış Platformu da bölgesel sahiplenme yaklaşımımızın yeni bir halkasını oluşturmaktadır. Maksadımız; sıkıntıları samimi biçimde ele alan, taraflar ortasında tertipli temaslara imkân sağlayan, sonuç odaklı ve özgün bir yapı geliştirmektir. Bu sayede bizleri direkt etkileyen siyasi, ekonomik ve toplumsal sınamaları tartışma imkanımız olabilecek” dedi.
“BİRÇOK BAŞLIK ALTINDA GÖRÜŞ ALIŞVERİŞİNDE BULUNDUK”
Bakan Fidan, “Bugün değerli iştirakçilerle birlikte Balkan meselelerine Balkan tahlilleri bulmak ve somut projeler oluşturmak için bir ortaya geldik. Bölgesel problemleri ele aldık. Balkanlar’ın tamamında istikrar ve refahın tesisinin temel önceliğimiz olduğuna vurgu yaptık. Bölgedeki siyasi gelişmelerin yanı sıra güç güvenliği, bağlantısallığın güçlendirilmesi ve bölgesel iş birliği ile kapasite inşası fırsatları dahil olmak üzere birçok başlık hakkında görüş alışverişinde bulunduk. Elbette Balkan Barış Platformu’nun geleceğini de değerlendirdik. Bu platformun, mevcut platform ve teşebbüsler bakımından tamamlayıcı bir format oluşturmasını amaçlıyoruz. Bu konuları değerli iştirakçilerle ayrıntılı halde değerlendirdik. Toplantıların nizamlı aralıklarla sürdürülmesi ve bölgesel iş birliğini somutlaştıracak projelere öncelik verilmesi tarafında ortak bir irade oluştu” diye konuştu.
“KRİZLER KARŞISINDA ORTAK TAHLİLLER ARAMAK AKLISELİMİN GEREĞİ”
Bakan Fidan, global ölçekte yaşanan krizlerin bölgesel iş birliğini zarurî hale getirdiğini vurgulayarak, “Küresel ölçekte krizlerin iç içe geçtiği, memleketler arası normların aşındığı ve belirsizliklerin arttığı bir periyottan geçiyoruz. Bu sınamalar karşısında münferit değil, müşterek tahliller aranması gerektiği aklıselimin gereğidir. Bu nedenle bölgede diyalog düzeneklerinin güçlendirilmesine her zamankinden daha fazla muhtaçlık duyulmaktadır. Kendi bölgemize dair kararları daima birlikte almalıyız. Ortak bir tarihimiz ve bu tarihin acı ve hoş yanları var. Lakin bu tarihin bizi geçmişe mahkum etmesine müsaade vermememiz lazım. Ortak tarihimizden dersler çıkartıp geleceğe birlikte istikamet verme sorumluluğunu üstlenmeliyiz. Biz diyoruz ki, istikrar, inanç ve refah lakin birlikte inşa edilir. Dostlarımızla birlikte Balkanlar’ın barış içinde, istikrarlı ve müreffeh bir geleceğe yürümesine takviye vermeye kararlılıkla devam edeceğiz” tabirlerini kullandı.
“AB İLE İLGİLER KONUSUNDA MUTABAKATA VARDIK”
Bakan Fidan, Avrupa Birliği ile bağlar bağlamında toplantıda ele alınan bahislere değindi. Bakan Fidan şöyle konuştu:
“Avrupa Birliği konusundaki çalışmalarımızda daha koordineli bir halde ortam oluşturmak tarafında bir mutabakata varıldı. Bilhassa Avrupa’nın vize politikaları, Gümrük Birliği siyasetleri başta olmak üzere bu bahislerde bir arada deneyim paylaşımımız ne olabilir, bunu konuştuk. Var olan jeostratejik ortam, çeşit değişiklikler getiriyor. Üye ülkelerin üyelikleri ne vakit gerçekleşecek? Bu üyelik gerçekleşene kadar askıya aldıkları rastgele bir ekonomik, siyasi, güvenlikle ilgili sorun alanları var mı? Varsa bunlar nasıl tekrar telafi edilebilir? Avrupa Birliği’nin bu bahisteki farkındalığı ne kadar? Avrupa Birliği’nin hassasiyetleriyle bölgenin farkındalığı ne kadar örtüşüyor? Bütün bunları ayrıntılı formda ele almamıza imkan veren bir platform oldu.”
“SAVUNMA SANAYİ VE AB FONLARINDA ORTAK ADIMLAR PLANLANIYOR”
Fidan, Avrupa Birliği’nin yürüttüğü projelerden aday ülkelerin de yararlanabilmesi ve ortak savunma iş birliklerinin geliştirilmesi istikametinde karar alındığını belirterek, “Özellikle biliyorsunuz, Avrupa Birliği’nin şu anda iki cins özel fonla geliştirdiği, Avrupa’yı yine silahlandırmayla ilgili iki projesi var. Bu projelerde Avrupa Birliği üyesi ülkelere tanınan özel haklar var. Aday ülkelerle ilgili yapılan farklı tanımlamalar var. Aday ülkelerle ilgili olanlarla ait daima bir arada çalışma kararı aldık. Tıpkı vakitte, bizler kendi savunma sanayi iş birliğimizi nasıl yapabiliriz, bu da gündem unsurlarımızdan biriydi. Zira masa etrafındaki her ülkenin bu hususta farklı kapasitesi var. Bu mevzuyu biz gündem unsuru olarak ele aldık” dedi.
‘BÖLGESEL PROBLEMLERE BÖLGESEL TAHLİL ÜRETME KONUSUNDA MUTABIK KALDIK’
Fidan, Balkan ülkeleri ortasında nizamlı toplantı yapılmasına ve meselelerin diyalogla çözülmesine yönelik ise, “Bir de bölgesel meselelere bölgesel tahlil üretme konusunda, bu kavram üzerinde de mutabık kaldık. 6 ayda bir tekrar toplanma kararı aldık. Şimdilik İstanbul merkez olmaya devam edecek. Bütün bunları konuşurken, masa etrafındaki birtakım ülkelerin birbirleriyle olan sorun alanları ne olacak? Burada şunu memnuniyetle müşahede ettik. Birtakım iştirakçilerin ismini vermeden söyleyeyim; hiç kimse, eski günlerdeki üzere sıcak bir savaşın ya da çatışmanın varlığını istemiyor. Sıkıntıların diplomasi yoluyla, konuşarak, anlaşarak çözülmesi ve gündemin bu halde ilerletilmesi konusunda masa etrafında bir görüş birliği var. Ben bunu ikili görüşmelerimde de aslında görüyordum. Onun için bu türlü bir platformun olması, var olan sorun alanlarının çözülmesine de hizmet edecek” diye konuştu.
UKRAYNA-RUSYA SAVAŞI İLE İLGİLİ MÜZAKERELER
Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, Ukrayna-Rusya savaşına dair yürütülen müzakerelere ait gelen soruya ise şöyle yanıt verdi:
“Biliyorsunuz, şu ana kadar süreç üç ana kulvarda ilerliyor. Birincisi, ‘insani konular’ dediğimiz ve yüklü olarak esir değişimini içeren hususlar, ikincisi, mevcut ateşkesle ilgili tarafların konumlarının anlaşılması ve yakınlaşmasıyla ilgili mevzu, üçüncüsü ise önderlerin bir ortaya gelmesi, hangi kaidelerde ve nasıl bir ortaya gelecekleri. Bu üç bahis, şu ana kadar yaptığımız üç oturumda da tartışılan hususlar oldu. Artık, insani cephede sahiden gitgide artan sayılarla, her bir ortaya gelişlerinde daha fazla esirin, yaralının, tutuklunun değişimi konusunda mutabık kalınıyor. İki taraf da ellerinden gelen yeterli niyeti ve çabası göstererek bunu hayata geçiriyor. Öteki taraftan, önderlerin ne vakit ve ne halde bir ortaya geleceği konusundaki yürüyen tartışmalar da durum prestijiyle şöyle ki bütün taraflar Rusya ve Ukrayna İstanbul’da, Türkiye’nin konut sahipliğinde bir ortaya gelme konusunda irade beyan ediyorlar. Lakin hangi kaidelerde ve ne vakit bir ortaya gelineceği konusunda hala devam eden bir müzakere süreci var. Ukrayna ve Rusya’nın bu husustaki farklı tavırlarını bizler, müzakereciler olarak ortada bir yerde buluşturma uğraşındayız.”
“CUMHURBAŞKANIMIZ BU SÜRECİ HIZLANDIRMAK İSTİYOR”
Bakan Fidan, mümkün başkanlar zirvesine eski ABD Başkanı Donald Trump’ın da katılabileceğini söyleyerek, “Taraflar bu hususta konuşuyorlar. Şayet bir ateşkes konusunda mutabık kalınacaksa, önderler doruğuna Sayın Trump’ın da katılım göstereceğini biliyoruz. Münasebetiyle, Cumhurbaşkanımız bu süreci biraz daha hızlandırmak istiyor. Kendisi, önderler diplomasisine çok inanıyor. Yani, müzakere heyetleri ortasında belirli tıkanmış noktaların başkanların bir ortaya gelmesiyle açılabileceği istikametinde de kendilerinin bir niyeti var. Tahminen bunu mümkün kılmak için bir teşebbüste bulunabiliriz” sözlerini kullandı.