İnsan DNA’sı, 46 kromozomdan oluşur. Bunların 23’ü anneden, 23’ü babadan gelir. Bu kromozomlar sayesinde fizikî görünümden sıhhat durumuna kadar birçok özellik bir sonraki jenerasyona aktarılır.
Ancak birtakım özel genetik yapılar yalnızca anneden ya da yalnızca babadan geçebilir.
Özellikle bebek sahibi olacak çiftlerin merak konusu olan “hangi genler anneden, hangi genler babadan geçer” sorusunu sizler için araştırdık.
Zeka, göz rengi, uzunluk, saç, cinsiyet üzere ayrıntıları inceledik.
Bakın, genetik mirasımız nasıl şekilleniyor…
ANNEDEN GEÇEN GENLER
Hücrelerimizin güç kaynağı olan mitokondriler, sadece anneden çocuğa geçer. Bu yüzden kimi metabolizma hastalıkları da yalnızca anne aracılığıyla aktarılır.
Erkekler, X kromozomunu annelerinden alırken Y kromozomunu babalarından alır. Yani erkek bir bireyin sahip olduğu X kromozomu büsbütün annesinden gelir.
BABADAN GEÇEN GENLER
Yalnızca erkeklerde bulunan Y kromozom, erkeklik hormonlarının ve cinsiyetin gelişimini sağlar. Y kromozomu yalnızca babadan oğula geçer.
Genetik soy araştırmalarında baba çizgisi, Y kromozomu üzerinden takip edilir zira bu kromozom kuşaklar boyunca büyük oranda değişmeden aktarılır.
HEM ANNE HEM BABA
- Göz rengi
- Saç rengi ve yapısı
- Boy ve kilo
- Zeka kapasitesi (karmaşık olsa da, bilhassa X kromozomu tesirli olabilir)
- Hastalıklara yatkınlık
- Kan grubu
Bu tıp özellikler, otozomal kromozomlar üzerinden hem anne hem de baba tarafından gelen genlerin birleşimiyle belirlenir.
ZEKA KİMDEN GEÇER
Bazı araştırmalar, zekayı etkileyen genlerin birçoklarının X kromozomunda bulunduğunu, bu nedenle zekânın anneden daha baskın biçimde aktarılabileceğini öne sürüyor. Lakin çevresel faktörler de zeka gelişiminde büyük rol oynar.
CİNSİYETİ BELİRLEYEN GEN
İnsanlarda cinsiyet, 23. kromozom çifti, yani cinsiyet kromozomları tarafından belirlenir. Bu kromozom çifti şu halde olur:
- Kadınlarda: XX
- Erkeklerde: XY
Her birey annesinden hep bir X kromozomu alır. Cinsiyetin ne olacağını ise babadan gelen kromozom belirler.