Nöbetçi Eczaneler
Bilim insanlarının elde ettiği yeni bulgulara nazaran yıldızların kökenine ait mevcut anlayış altüst oldu.
“Astronomy and Astrophysics” mecmuasında yayımlanan çalışmalar, erken kainatta Güneş’in kimyasının yine değerlendirilmesini gerektiriyor.
Büyük Patlama’dan çabucak sonra, 13,8 milyar yıl evvel, cihan son derece yüksek sıcaklıklara ulaşmıştı. Birkaç saniye sonra, sıcaklık birinci elementler olan hidrojen ve helyumun oluşmasına yetecek kadar düştü. Yüz binlerce yıl sonra ise cihan, bu elementlerin atomlarının çeşitli konfigürasyonlardaki elektronlarla birleşerek moleküller oluşturmasına yetecek kadar soğumuştu.
Araştırmacılara nazaran, oluşturulan birinci molekül helyum hidrit iyonuydu. Bu iyon, günümüzde kozmostaki en bol bulunan molekül olan moleküler hidrojenin oluşumu için gerekli.
ÇARPIŞIP, ISI SALMALARI GEREKİYOR
Hem helyum hidrit iyonları hem de moleküler hidrojen, milyonlarca yıl sonra birinci yıldızların gelişimi için kritik kıymete sahipti. Bir protoyıldızda, yıldızların kendi güçlerini ürettikleri füzyon sürecinin başlaması için atomların ve moleküllerin birbirleriyle çarpışıp ısı salmaları gerekir. Bu süreç 10 bin santigrat derecenin altında verimli değil. Fakat helyum hidrit iyonları, düşük sıcaklıklarda bile bu süreci hızlandırmada son derece tesirli ve bu da onları erken cihanda yıldız oluşumunda muhtemelen değerli bir faktör haline getiriyor. Bilim insanları, bu iyonların ölçüsünün erken astrogenezin suratını ve verimliliğini değerli ölçüde etkilemiş olabileceğini söyledi.
Yeni çalışmada araştırmacılar, iyonları ağır hidrojenle çarpıştırmadan evvel 60 saniyeye kadar eksi 267 dereceye kadar soğutarak erken helyum hidrit tepkilerini tekrar üretti. Yıldızlarda füzyonu tetikleyen çarpışmalara benzeyen bu çarpışmaların, parçacıkların sıcaklığından nasıl etkilendiğini incelediler.
Bu parçacıkların tepki suratlarının düşük sıcaklıklarda azalmadığını buldular ki bu da eski teorilerle çelişiyor.
DÜŞÜNÜLENDEN ÇOK DAHA KIYMETLİ ROL OYNAMIŞ
Almanya’daki Max Planck Nükleer Fizik Enstitüsü’nde nükleer fizikçi ve çalışmanın ortak muharriri Holger Krekel, “Önceki teoriler, düşük sıcaklıklarda tepki olasılığında kıymetli bir azalma öngörmüştü, lakin bunu ne deneysel olarak ne de yeni teorik hesaplamalarla doğrulayamadık” dedi.
Helyum hidrit iyonlarının davranışı hakkındaki bu keşfin, yıldızların erken kainatta nasıl oluştuğuna dair mevcut anlayışı sorguladığını söyleyen Krekel, “Bu iyonların başka atomlarla tepkileri, erken kozmosun kimyasında daha evvel düşünülenden çok daha değerli bir rol oynamış üzere görünüyor” sonucuna vardı.