Nöbetçi Eczaneler
Çin’de yapılan bir araştırmada yalnızca erkek farelerden alınan genetik gereçle doğan farelerin kendi yavrularını dünyaya getirmeyi başardığı açıklandı.
Bu gelişme, sadece erkek hayvanlardan genetik gereç kullanılarak üremenin önünü açabilecek değerli bir adım olarak bedellendiriliyor. Bu sürece “androjenesis” ismi veriliyor.
Bilim insanları daha evvel laboratuvar ortamında iki erkek fareden alınan sperm hücreleriyle fare embriyosu geliştirmeyi başarmıştı. Lakin o deneylerde dünyaya gelen yavrular kısır olmuş ve üreyememişti.
Şanghay Jiao Tong Üniversitesi’nden bir grup tarafından yürütülen yeni çalışmada ise bu pürüz aşıldı.
İKİ FARE HAYATTA KALMAYI BAŞARDI
Araştırmada, erkekten erkeğe üremenin önündeki en büyük mahzurlardan biri olan genetik baskılayıcı bölgeler (ICR) amaç alındı. Olağanda anne ve babadan gelen genlerin sağladığı istikrarlı ICR kodlaması bozulduğunda embriyo önemli formda ziyan görüyor ve genelde hayat sona eriyor.
Bilim insanları ise hassas gen düzenleme teknikleriyle bu bölgeleri tekrar programlamaya çalışarak, iki erkek fareden alınan sperm hücrelerinden sağlıklı, üreyebilen fareler elde etmeyi başardı.
Çalışmada, iki erkek fareden alınan sperm hücreleri, dişi DNA’sı çıkarılmış yumurtalara enjekte edildi. Akabinde, embriyoların sağlıklı gelişebilmesi için yedi farklı ICR bölgesi düzenlendi. Düzenlenen yumurtalar öbür dişi farelere yerleştirildi.
Toplam 259 erken embriyo (blastokist) nakledildi ve bunlardan üçü canlı doğdu. İkisi hayatta kalmayı başardı ve yetişkin olduktan sonra olağan halde çiftleşip sağlıklı yavrular dünyaya getirdi.
İKİ ANNEDEN ÜREMEK DAHA KOLAY
Her ne kadar muvaffakiyet oranı şimdilik düşük olsa da, iki erkekten gelen genetik gereçle sağlıklı ve üreyebilen fareler elde edilmesi, kullanılan gen düzenleme tekniklerinin işe yaradığını gösteriyor. Bilim insanları, iki anneden yavru elde etmenin gen düzenleme açısından daha kolay olduğunu belirtiyor ve iki babadan yavru elde edilmesinin sürecin zorluğunu artırdığını vurguluyor.
Uzmanlar, metodun insanlarda uygulanmasının şimdilik epeyce uzak bir ihtimal olduğuna dikkat çekiyor. Ayrıyeten bu hususta etik ve felsefi pek çok soru da cevap bekliyor. Fakat araştırma, kısırlık tedavileri ve kalıtsal hastalıkların anlaşılması açısından gelecekte değerli gelişmelere kapı aralayabilir.
Araştırmanın bulguları hakemli bilimsel mecmua PNAS’ta yayınlandı.