Nöbetçi Eczaneler
NASA’nın Perseverance aracı, Mars yüzeyinde az görülen neredeyse kusursuz global yapılar keşfetti.
20 yılı aşkın bir mühlet evvel, Opportunity aracının Meridiani Planum’da bulduğu ve “yaban mersini” (blueberries) olarak isimlendirilen küçük kürelere benzerliğiyle dikkat çeken bu yeni yapılar, bilim dünyasında heyecan yarattı.
Ancak bu kere farklı olan bir şey var: Yeni keşfedilen kürelerin oluşumu, suyla değil, ateşle ya da kozmik darbeyle ilgili olabilir.
(NASA) SIRA DIŞI MANZARA
Keşif, Jezero Krateri yakınlarında yer alan ve takımın “Witch Hazel Hill” ismini verdiği bölgede yapıldı. Kimi kürelerin kayalara gömülü olduğu, kimilerinin ise yüzeyde hür halde bulunduğu gözlemlendi.
İLK KEŞİFTEN EPEY FARKLI
İlk bakışta Opportunity’nin bulduğu “blueberry” kürelerine benzese de, bu yeni oluşumların kökeni epey farklı.
Önceki küreler, yeraltı suyuyla doymuş tortularda oluşmuş hematit minerali içeriyordu. “Rowsell Hill”deki küreler ise bazaltik yapıya sahip ve muhtemelen volkanik bir patlama ya da meteorit çarpması sırasında oluştu.
Çarpma anında yüzeydeki kayalar eriyerek havaya sıçrayabilir ve bu eriyik parçacıklar süratle soğuyarak global formlar alabilir. Alternatif olarak, lav püskürmesi sırasında da bu cins yapılar meydana gelebilir.
MARS’IN ATEŞLİ TARİHİ
Bilim insanları, bu yeni keşfin Mars’ın erken periyotlarında yaşanan enerjik olaylara dair ipuçları sunduğunu belirtiyor. Şayet bu küreler bir meteorit çarpmasıyla oluştuysa, çarpan cismin bileşimi ve çarpma kraterlerinin Mars’taki rolü hakkında bilgi verebilir. Şayet bir volkanik patlamayla ortaya çıktıysa, Jezero Krateri etrafındaki antik volkanik faaliyetlere ışık tutabilir.
Her iki durumda da, bu gizemli küreler, Mars’ın dinamik ve hareketli geçmişine dair yeni bir pencere aralıyor.