Truva Savaşı efsane mi gerçek mi? Yeni kanıtlar bulundu

Arkeologlar, antik Truva kalıntılarında yaptıkları hafriyatlarda, Homeros’un İlyada destanını andıran şiddetli bir Tunç Çağı çatışmasına dair yeni ispatlar ortaya çıkardı.

İlyada’ya nazaran savaş, Truva Prensi Paris’in Sparta Kralı’nın karısı Helen’i kaçırmasıyla başladı ve Yunanlıların 10 yıl süren bir kuşatmasına yol açtı. Destanın en ünlü sahnesi ise, Yunanlıların tahta bir at kullanarak kente gizlice girip içeriden yok etmeleri.

Şimdi ise Türk araştırmacılardan oluşan bir grup, saray duvarlarının çabucak dışında ortaya çıkarılan onlarca kil ve ırmak taşıyla aşındırılmış sapan taşı, ok ucu, yanmış yapılar ve çabucak gömülmüş insan iskeletleri buldu.

Uzmanlara nazaran bu ipuçları, yakın aralıktan gerçekleşen çarpışmaların ve antik Yunan anlatımlarına uygun ani, yıkıcı bir düşüşün ürkütücü bir tablosunu çiziyor.

“UMUTSUZ BİR SAVUNMA YA DA ŞİDDETLİ BİR SALDIRI”

Kazı başkanlığını yürüten Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi’nden Profesör Rüstem Aslan, “Bu kadar küçük bir alanda bu yoğunlukta sapan taşı bulunması, ya umutsuz bir savunmaya ya da büyük ölçekli bir taarruza işaret ediyor” dedi.

Aerodinamik formda şekillendirilmiş sapan taşları, Tunç Çağı’nın en ölümcül silahlarından biriydi; deri sapanlarla fırlatıldığında kafataslarını çatlatacak kadar güçlüydüler.

TRUVA SAVAŞI’NIN DELİLİ OLABİLİR

Kazı alanında bulunan taşlar yaklaşık 3 bin 200 ila 3 bin 600 yıl öncesine, yani Yunan tarihçilerine nazaran M.Ö. 1184’te gerçekleştiği varsayılan Truva Savaşı’yla tıpkı periyoda tarihleniyor.

Yüzyıllar boyunca akademisyenler Homeros’un İlyadasını bir efsane, Helen uğruna çıkan şiirsel bir savaş kurgusu ve tüm bir kenti kandıran tahta at masalı olarak değerlendirmişti.

Ancak bu yeni bulgular, efsanenin gerisinde gerçek bir savaş olabileceğini düşündürüyor.

“YIKIM KATMANI” BULUNDU

Asıl şaşkınlık yaratan, birinci kere 2024’te ortaya çıkarılan ve artık daha da genişletilen “yıkım katmanı” oldu. Bu katmanda, yanmış yapılar, parçalanmış silahlar ve çabukla gömülmüş insan kalıntıları yer alıyor; bu da yavaş bir çöküşten çok ani ve yabanî bir atağın izlerini taşıyor.

Önceki hafriyatlarda bulunan ok uçlarıyla birlikte değerlendirildiğinde, bu bölgede yakın dövüşün yaşandığı ve savunmacıların son direnişini burada gösterdiği anlaşılıyor. Bu tablo, antik metinlerle de örtüşüyor.

YUNAN TARİHÇİLERİN GÖZÜNDEN TRUVA

Yunan tarihçileri Herodot ve Eratosthenes, yüzyıllar sonra yazdıkları yapıtlarda Truva Savaşı’nın gerçek bir olay olduğunu ileri sürmüştü. Romalı şair Vergilius ise Aeneis isimli destanında, savaşın akabinde yanan kentten kaçan kahramanları anlatmıştı.

Efsaneye nazaran bu kahramanlardan Aeneas, daha sonra Roma’yı kuracak olan soyu başlatacaktı.

ANTİK TRUVA’NIN ÖNEMİ

Antik Truva, gözden uzak bir taşra kenti değildi. Çanakkale Boğazı’na yakın pozisyonu, Avrupa ile Asya ortasında bir ticaret merkezi haline gelmesini sağlıyordu. Varlıklı kaynaklara sahip olan kent, tıpkı vakitte deniz ulaşımını denetim etmek açısından stratejik bir noktadaydı.

Taş kuleler, uzun surlar ve karmaşık kent yapısıyla Truva, hem değerli hem de âlâ savunulmuş bir amaçtı.

İLYADA’NIN ANLATTIĞI PERİYODA ODAKLANIYOR

Modern arkeologlar 1870’lerden bu yana bölgede çalışıyor, lakin ilgi artık çok daha dar bir periyoda, M.Ö. 1500-1200 ortasına, yani İlyada ile en çok ilişkilendirilen vakit aralığına odaklanmış durumda.

Uzmanlar Truva’nın varlığını artık genel olarak kabul ediyor. Üstelik pek çok kişi, Truva’nın hakikaten de Tunç Çağı çöküşü sırasında — yani Akdeniz genelinde imparatorlukların isyan, göç ve istilalarla yıkıldığı periyotta — savaşla tahrip edildiğine inanıyor.

Elbette ortada hala bir tahta at kalıntısı yok ve akademisyenler bunun sembolik bir anlatım, bir metafor — tahminen de bir ihanetin edebi tasviri — olabileceği ikazında bulunuyor.