En büyük Titanik efsanesi: Gerçekten “batmaz” dendi mi?

15 Nisan 1912’nin erken saatlerinde batarak tarihe geçen RMS Titanik, o günden bu yana “batmaz” diye nitelendirilen gemi olarak anılıyor.

Gerçekten de bu söz, White Star Line isimli şirkete ilişkin olan bu gemiyle ilgili anlatıların merkezinde yer aldı.

Faciadan bir gün sonra The New York Times, ön sayfasında şu başlığı attı: “White Star Line Müdürü, Titanik Battıktan Sonra Bile Batmaz Olduğunu İleri Sürdü.”

Peki hakikaten de Titanik, yola çıkmadan evvel “batmaz” olarak mı tanımlanmıştı?

Şimdi, felaketten bir yıl öncesine yani 1911’e ilişkin az bilinen bir doküman gün yüzüne çıkarıldı. Bu evrak, yüzyılı aşkın müddettir tartışılan bu mevzuya nihayet açıklık getirebilir.

1999 yılında Leeds Üniversitesi’nde irtibat çalışmaları alanında ders veren Richard Howells, Titanik’in 10 Nisan 1912’deki seferinden evvel “batmaz gemi” olarak tanıtılmadığını öne sürmüştü.

BATMAZ GEMİ DENDİ Mİ?

Howells o devirde şunları söylemişti: “Genel halk, Titanik’i seyahatinden evvel eşsiz, batmaz bir gemi olarak düşünmemiştir.”

Devamında ise, “Ancak felaket haberi yayıldıktan sonra durum büsbütün değişti — güya Titanik, en başından beri üniversal olarak batmaz olarak lanse edilmiş üzereydi.” diye konuştu.

Benzer halde, denizcilik tarihi alanında otorite olan Royal Museums Greenwich’in internet sitesinde de şu söz yer alıyor: “Titanik hiçbir vakit hakikaten ‘batmaz’ olarak tanımlanmadı.”

Yani efsanenin bilakis, Titanik’in “batmaz” olduğu sözünün rastgele bir şart belirtilmeden sadece battıktan sonra kullanıldığı öne sürülüyor.

“BU İKİ MÜKEMMEL GEMİ BATMAZ FORMDA TASARLANMIŞTIR”

Ancak 1911 tarihli tarihi evraka baktığımızda, bu telaffuzun yanlışsız olmadığını görüyoruz.

Belgedeki bir pasajda Titanik ve neredeyse birebir aynı olan kardeş gemisi Olympic şu sözle anlatılıyor: “… bu iki olağanüstü gemi batmaz halde tasarlanmıştır.”

Elbette Titanik aslında batmaz değildi — buzdağına çarptıktan yalnızca iki saat 40 dakika sonra battı ve bin 500’den fazla insan hayatını kaybetti.

Titanik’in batmaz olduğuna dair bir inanç, bugün sıkça sav edilse de, 1912 Nisan’ından evvel kamuoyunda büyük ölçüde yaygın olabilir.

OLYMPIC BATMAYINCA TEZ PEKİŞTİ

Olympic, HMS Hawke ile çarpışıp batmadığında, batmazlık inancı Titanik için daha da pekişti.

Gemiciliğin bu dev yapıları ve sağladıkları imkanlar kadar, batmazlık algısı da Titanik ve Olympic’e duyulan ilgiyi artırdı ve bilet satışlarını da olumlu etkiledi.

Titanik’i inşa eden Harland & Wolff şirketi, dizaynlarıyla büyük gurur duyuyordu ve Milford’a nazaran bu iki gemiden inşa sürecinin başlarında “pratikte batmaz” olarak bahsediyordu.