Süresiz Nafaka Dönemi Bitiyor mu? Kanun Tasarısında Neler Var?

Türkiye’de yıllardır tartışılan konulardan biri: Süresiz (ömür boyu) yoksulluk nafakası. Boşanma sonrası, süresiz nafaka ödemekle yükümlü kalan taraf için bu yük yıllarca devam edebiliyor. Özellikle kısa süreli evliliklerden sonra bile süresiz nafaka kararı verilmesi, kamuoyunda ve hukuk çevrelerinde ciddi tartışmalara yol açtı. Sonunda, bu konuda yeni bir düzenleme hazırlığı gündeme geldi. 2025 yılı içinde Meclis’e sunulması planlanan yasa tasarısıyla önemli değişiklikler öngörülüyor.

Süresiz Nafaka Nedir?

Türk Medeni Kanunu’nun 175. maddesine göre, boşanma sonrası yoksulluğa düşecek taraf lehine diğer tarafın süresiz nafaka ödemesine hükmedilebiliyor. Uygulamada çoğunlukla kadın lehine hükmedilen bu nafaka, nafaka alıcısının evlenmesi, fiili evlilik benzeri bir yaşam kurması veya tarafların mali durumlarının değişmesi dışında sona ermiyor. Özellikle genç yaşta boşanıp uzun yıllar süresiz nafaka ödemek zorunda kalan kişiler açısından ciddi mağduriyetler oluşabiliyor.

Neden Tartışılıyor?

• Kısa süreli evliliklerde bile süresiz nafaka verilmesi,
• Alıcı tarafın ekonomik olarak kendini geliştirme yükümlülüğünün sınırlı kalması,
• Nafaka yükümlüsünün ikinci bir hayat kurmakta zorlanması,
• Taraflar arasında uzun yıllar süren gerilimler doğurmasıgibi pek çok gerekçe süresiz nafaka sistemine yönelik eleştirilerin temelini oluşturuyor.

Yeni Tasarıda Neler Değişiyor?

Süreli nafaka sistemi esas alınacak. Tasarıda önerilen düzenlemelere göre:

• Evlilik süresi ne kadar ise nafaka süresi de ona yakın olacak.
• Kısa süreli evliliklerde (örneğin 1 yıl) nafaka süresi 1 yıl ile sınırlı kalacak.
• 1–5 yıl arası evliliklerde 2-3 yıl, 5–10 yıl arası evliliklerde 5 yıla kadar süreler gündeme geliyor.
• 10 yıldan uzun evliliklerde ise evlilik süresine paralel sürelerde nafaka verilecek.
• Nafaka süresi dolan taraf mağdur olmasın diye devlet sosyal yardım desteği devreye girecek.

Bu haliyle amaç, nafakayı bir “ömür boyu bağlılık” olmaktan çıkarıp, gerçek anlamda boşanma sonrası toparlanma süresi sağlamak.

Süresiz Nafaka Hangi Hallerde Devam Edecek?

Elbette sistem tamamen süreli hale getirilmiyor. Bazı istisnalar olacak:

• Engelli, ağır hasta, yaşlı, çalışamayacak durumda olanlar için yine süresiz nafaka uygulanabilecek.
• Çocuğa fiilen bakmakla yükümlü olan ve gelir imkânı sınırlı olan taraflar için hâkim takdirine bağlı olarak süresiz nafaka kararı verilebilecek.

Tasarının Getirebileceği Fırsatlar ve Sorunlar

Fırsatlar:

• Nafaka yükümlüsü açısından adil bir yükümlülük süresi getirilecek.
• Taraflar arasında uzun süreli çatışmaların önüne geçilecek.
• Ekonomik bağımsızlık ve bireysel sorumluluk teşvik edilecek.

Muhtemel Sorunlar:

• Süresi dolan nafaka alıcısı için sosyal yardım sisteminin yeterliliği tartışmalı.
• Ekonomik kriz ve işsizlik gibi durumlarda, özellikle kadınların yeniden iş bulması kolay olmayabilir.
• Hâkimlerin sürenin belirlenmesinde geniş takdir yetkisi olması farklı mahkemeler arasında uygulama farklılıklarına yol açabilir.

Yasalaşma Süreci Ne Aşamada?

Şu an için yasa tasarısı henüz Meclis’e sunulmadı. Adalet Bakanlığı ve Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı’nın ortak çalıştığı taslak üzerinde görüşmeler devam ediyor. 2025 yılı içinde Meclis gündemine gelmesi bekleniyor. Henüz kesinleşmiş bir yasa metni bulunmamakla birlikte, 10. Yargı Paketi dışında ayrıca ele alınacağı belirtiliyor.

Boşanma sonrası nafaka konusu, aslında sadece hukuki değil; sosyolojik, ekonomik ve hatta kültürel bir meseledir. Süresiz nafaka uygulamasının değişmesi önemli bir adım olabilir. Ancak bu değişikliğin gerçekten her iki taraf için de adaletli olması, yeni mağduriyetler doğurmaması için, sosyal destek sistemlerinin de çok güçlü ve etkin çalışması gerekir.

Unutmamak gerekir ki: Evlilik de boşanma da insan hayatında birer başlangıç noktasıdır. Tarafların yeni hayatlarına yeniden güvenle başlayabilmeleri için hukuk sisteminin dengeyi hassas kurması şarttır.


Av. Serpil ÇINAR
Hukukçu